Светиот Синод на Македонската Православна Црква го свикал Третиот црковно-народен собор на 17 јули 1967 година во Охрид.
Иницијативниот одбор за организирање на Македонската православна црква на 23 јули 1958 година, заедно со целокупното свештенство донел одлука за свикување на Вториот македонски црковно-народен собор.
Првиот македонски црковно-народен собор се одржал во Скопје на 4 и 5 март 1945 година. На овој Собор зеле учество повеќе од 300 делегати - свештеници и мирјани.
Јурисдикцијата на Македонската православна црква - Охридската архиепископија по распаѓањето на Душановото царство била разделена во повеќе деспоства меѓу кои и кралството на Волкашин во кое влегувало и седиштето на Архиепископијата, градот Охрид.
Македонија е далеку пред сите по бројот на ранохристијанските локалитети, пред сите Балкански држави а камо ли во Европски рамки.
Врз основ на Турските архиви повеќе историчари од Балканот, потврдуваат дека Мариово во XVI XVII век уживало извесна “земска автономија” со “земски кметови”