Македонија е далеку пред сите по бројот на ранохристијанските локалитети, пред сите Балкански држави а камо ли во Европски рамки.

Асемановото евангелие претставува старомакедонски глаголски споменик од XI век пишувано во Македонија.

Од Библијата се осознава дека првата Христијанска општина и првата црква во Европа, се подигнати во Македонија, во градот Филипи (крстен така по Филип II Македонски).

Иако интересот за археолошките богатства на Македонија е ран особено од британска и француска страна, тој е главно од индивидуалци при конзулатите и амбасадите кои испраќаат поединечни наоди од Македонија во своите матични земји.